XVII. MENDEA

• Urdazubin jaiotako (1556) idazle nafarra, Saran hil zen. Axular baserrian jaio zen eta prosa idazlerik oparoenetarikoa zen.

• Salamancan egin zituen bere goi-mailako ikasketak, ondoren, Aturben apaiztu zen 1596an. Donibane Lohitzunen predikari bezala nabarmendu zen, geroago ordea, Sarako erretore egin zuten.

• Axular eta Sarako Eskola

  • Bertan,  XVII.mendeko hasierako erlijio eta elizako arazoak eztabaidatzen zituzten. Kristauak debozio-liburu bidez elizara eramateko beharraz jarduteko, Saran sortutako eskolako sortzaile eta kideetako bat egin zen. Bertan idatzi zuen bere lan bakarra.

• OBRA:

  • Guero, Partetan partituta eta berecia liburuarekin predikari mitikoaren irudia lortu zuen.

• Liburuaren ezaugarriak

  • Euskalkien desberdintasunak. Euskaldun hutsentzat zuzenduta.

  • Gaietan, erlijioa nagusi.

  • Liburuaren euskalki asko daudela aipatu eta guztiak ulertzeko arazoak zeudela azpimarratu. Euskaldun hutsentzat zegoen zuzenduta.

  • Berak, bere euskalkia (iparraldekoa) erabili zuen, gaizkiulerturik ez egoteko, sinonimia erabili zuen.

  • Bere aitzindari garrantzitsuena: Fray Luis de Granada. Axularrek salamankan ikasi eta ondo ezagutu zuen Fray-ek egundako Aszetikako liburuak ere.

  • Obrak 4 zati ditu:

        1- Hitzaurrea: Liburua aurkeztu, zer den eta nola egiten den.

        2- Irakurtzaileari: Zein den bere helburua hau da, liburuaren helburua.

                   3- Gomendiozko karta: Pertsonen laudorioak… etab.

                   4- Obra: 60 atalekoa.

• Zertan oinarritu zen?

  • Materren lana, Leizaragaren lana eta Fray Luis de Granadaren lanetan oinarritu zen.

• Bertan euskera non hitz egiten den eta desberdina dela azaltzen du. Lau zati ditu.

• Axularrek bere obran esaten duena: Egin ezazu orain, orain egin dezakezuna. Ez utzi gerorako.

• Honi esker, predikari handi eta jakintsuaren irudia lortu zuen.

• Estiloa

  • Bere ideiak indartzeko autoritatezko argudioak (garai horretako autoritatezkoak).

    • Itun zaharrekoak

    • Itun berrikoak

  • ​Esamolde edo hitz errepikakorrak.

  • Errekurtso linguistikoak.

    • ​Paralelismoa

    • Sinonimia

    • Puntuazio eta  juntagailuen erabilera

    • Anaforak

    • Galdera erretorikoak